ORMAN YANGINLARININ ÇIKIŞ SEBEBLERİ
Havaların ısınmaya başladığı yaz aylarında, ülkemizin hatta dünyamızın geleceğini tehdit eden orman yangınları, dikkatsizlik, kasıt veya bilinmeyen bazı nedenlerden dolayı mevcut ekosistemi ve bu ekosistem içerisinde yaşayan canlı veya cansız varlıkları yok etmektedir.
Orman yangınının genel tanımı “Ormanda yaşama birliğinin üyeleri olan, canlı ve cansız bütün yanabilen varlıkları yakıp yok edebilen ateş” olarak ifade edilmektedir. Bu ifadeden de anlaşılacağı gibi, orman sadece yaşadığımız şehrin havasını temizleyen ülkemizin kereste ve odun ihtiyacını karşılayan ağaçlar değil, ormanda barınan ve ormana fayda sağlayan canlılarında yanıp yok olması ve mevcut ekolojik dengenin bozulmasıyla sürüklendiğimiz felaket akla gelmektedir.
Orman yangınının oluşabilmesi için yangın üçgeni dediğimiz 3 unsura ihtiyaç vardır. Bu unsurlar; sıcaklık, oksijen ve yanıcı madde olup, yangının çıkabilmesi için tutuşma sıcaklığının en az 300-400 derece, oksijen oranının %20-21 civarında olması gerekmektedir. Bu üç faktör dikkate alınarak yangın anında yangının söndürülebilmesi için tutuşma ısısının ve oksijen miktarının düşürülmesi gerekmektedir. Özellikle oksijen oranının %15 ve altına düşürülmesiyle yangın kontrol altına alınabilir. Yanıcı maddenin ortamdan uzaklaştırılması ise yangının kontrol altına alınabilmesi için ikinci derecede önemli unsurdur. Yanıcı maddelerin uzaklaştırılması yangına yakın mesafedeki ağaçların şeritler halinde kesilerek ve örtü temizliği yapılarak gerçekleştirilebilir.
Orman yangınlarının başlıca 4 çıkış sebebi vardır. Bu sebepleri sıralamak istersek, ihmal ve tedbirsizlik % 47, bilinmeyen sebepler % 34, kasıt % 13, yıldırım % 6 olarak tespit edilmiştir. Bilinmeyen unsurlar arasında demir yolları raylarından tren geçme esnasında sıçrayan kıvılcımlar, içildikten sonra etrafa fırlatılan şişelerin mercek görevi görmesi gibi pek çok unsur yangın sebebi olabilmektedir.
İlk defa 1937’de kabul edilen orman kanunlarından bu yana 74.294 adet orman yangını çıkmış ve 1.630.046 ha alan yanmıştır. Ülkemiz ormanlarının %58’i yangına hassas olup,ülke ormanlarımız son yıllarda kendine yetmemekte ve diğer ülkelerden tomruk ve kereste ithalatı yapılmaktadır, Yangına maruz kalmış ve ekolojik sistemi bozulmuş alanların ağaçlandırılarak ülke ekonomisine katılması ve bu alanlar ağaçlandırılırken yangın emniyet şeritleri ve yangını engelleyen bitkilerinde (mavi servi, Kıbrıs akasyası, böğürtlen gibi) bitkilerin kullanılması gerekmektedir.
ORMAN YANGINLARINA KARŞI ÖNLEMLER
Orman yangını, yaşama birliğine katılan canlı ve cansız bütün yanabilir varlıkları yakıp yok edebilen ateşli ögedir. Sıcaklık, yağış, nispi nem, atmosfer basıncı, rüzgar hızı ve rüzgar ile orman yangınlar arasında etkileşim bulunuyor.
Ormanları yangınlara karşı korumak için öncelikle şunlara dikkat edilmesi gerekir:
- Ormanlarda cam ve cam kırıkları atılmamalı, cam güneş ışığını çimenlere yansıtıyor cam aynı yerde durduğu için ısıda aynı yerde duracak ısınacak ısınacak ve ateş olacak.Ateş büyüyecek ve yangını oluşturacak.
- Mangal küllerini soğutmadan dökmemeliyiz çünkü çimenler sıcak olabilir mangal külüde sıcak olabilir ve yangını oluşturabilir.
- Sigara izmariti yanık olarak atılmamalı, çünkü sigara izmariti çimenleri yakar ve yangın oluşur.
ORMAN YANGINLARI KAVRAM HARİTASI
Orman Yangınları Çıkış Sebepleri:
Dikkatsizlik ve ihmal örnekleri;
Ormana sönmemiş sigara, kibrit atılması,
Anız yakılması, zeytin altındaki otların yakılması gibi tarım alanlarında istenmeyen otların yakılarak temizlenmesi sırasında,
Çocukların ormanda ateşle oynamaları,
Orman içinde ve kenarında çöplerin yakılarak imha edilmesi sırasında,
Ormana sönmemiş sigara, kibrit atılması,
Arı kovanlarının tütsülenmesinde kullanılan ateşin ormana söndürülmeden atılması,
Piknik amacıyla, yemek pişirmek su ısıtmak amacıyla yakılan ve terk edilen ateşlerden,
PVC boruların ateş yakılarak ısıtılması sırasında,
Ateşli silah tatbikatları sırasında, havai fişeklerin ormana düşmesiyle,
Elektrik tellerinin kopmasıyla, bakımsız trafoların çıkardığı kıvılcımlardan,
Yol ve benzeri inşaatlarda patlayıcı maddeleri ateşleyecek fitilin otları tutuşturmasıyla,
Kireç ve kömür ocaklarının yakılması sırasında,
Trafik kazalarında yanan araçlardan,
Kasıt Örnekleri;
Terör amacıyla ormanların yakılması,
Yerleşim yeri, tarla otlak kazanmak gayesiyle,
Orman idaresine kızgınlık,
Ormanda yapılan kanunsuz işleri ört bas etmek,
Başka tarla sahibini zor durumda bırakmak,
Yabani hayvanları uzaklaştırmak,
İş temin etmek amacıyla (üretim, ağaçlandırma)
Yol yaptırmak amacıyla,
ÖNERİLER
1)Ormanların sık sık gözetim yapılarak korunması.
2)Ormanlara yakın piknik alanlarına görevci görevlendirilmesi.
3)Orman alanlarının iç kısmında sadece görevlilerin bulunması.
4)Orman alanlarına ve yakınlarına turistlik tesislerin yapılmasının yasaklanması.
5)İnsanları duyarlı olmaya çağrılması.
6)Orman alanlarının korunmaya alınması.
7)Yanan orman alanlarının yeniden düzenlenmesi.
8)Bilinmeyen yangın sebeplerinin araştırılması ve gerekenin yapılması.
9)Orman ve arazi mafyalarının yakalanması.
10)Tren yollarının gerekirse orman alanlarının içinden geçmemesi.
11)Orman alanlarıyla ilgili kuralların arttırılması.
12)Orman alanlarının temiz tutulması.
13)İtfaiye Teşkilatlarının ayrıca orman alanlarına yakın yerlere kurulması.
